Co sprawia, że filozofia jest rdzeniem wszelkiego namysłu?
Tak jak zostało powiedziane we wstępie — filozofia jest dyscypliną leżącą u podstaw wszystkich wyodrębnionych dziedzin nauki. Zapytasz zaraz — czy to nie jest zbyt ogólne stwierdzenie? Co ma filozofia do farmacji czy budowy mostów? Tylko pozornie nic ich nie łączy.
Filozofia w najbardziej skróconym opisie jest sztuką zadawania pytań. Pierwsi filozofowie, których nazywamy presokratykami, zastanawiali się nad pochodzeniem materii, pytali, z czego zbudowany jest świat i skąd biorą się prawa, które rządzą naturą. Następnie na scenę wkroczyli wielcy klasycy filozofii — znany z dialogicznej metody dochodzenia do prawdy Sokrates, Filozof — czyli do dziś tak właśnie nazywany Arystoteles i Platon, twórca słynnej teorii idei. Trudno znaleźć dziś na świecie dziesięciolatka, który nie słyszał o tych mędrcach, żyjących pięć wieków przed naszą erą.
Chcąc pojąć, czym jest filozofia i jak można korzystać z jej dobrodziejstw, nie musisz jednak od razu sięgać po traktaty filozoficzne wielkich mistrzów. Wystarczy, że na początek zdasz sobie sprawę z tego, skąd pochodzi wiedza, którą dziś mamy do dyspozycji. Odpowiedź na to pytanie nasuwa się samoistnie. Wiedza wyłania się z ciekawości! Aby poznać zasadę funkcjonowania świata - od przyczyny latania owadów po skomplikowane matematyczne prawa oraz posągowy świat logiki, musisz najpierw wyrazić wewnętrzną chęć wniknięcia w nieznany zbiór zagadnień, które znajdują się poza twoim aparatem pojęciowym. Wspaniały filozof, Ludwig Wittgenstein, powiedział niegdyś „Granice mojego języka wyznaczają granice mojego świata” i jest to jeden z najpiękniejszych opisów tego, jak gromadzenie wypełnionych znaczeniem pojęć kształtuje naszą gotowość konfrontacji ze światem. Właśnie tak wyposaża nas filozofia.
Która dziedzina filozofii pociąga cię najbardziej?
Pytać można o wszystko. Filozofia nie boi się żadnego rodzaju pytań i kategoryzuje je w kilku podstawowych grupach. Do tradycyjnych dyscyplin filozoficznych należą ontologia, epistemologia, etyka, estetyka i logika. Na polu każdej z wymienionych nauk filozoficznych powstało już wiele wspaniałych dzieł wartych namysłu. Pomimo upływu wieków, filozofowie nie wahają się sięgać swoją dialektyką do dzieł prekursorów filozofii, generują nowe typy zagadnień, konstruują eksperymenty myślowe i dbają o to, by nie zabrakło nam materiału do twórczych rozmyślań. Nie jest zatem istotne, czy interesuje cię istota piękna, moralne postępowanie przedstawione z różnych punktów widzenia, idealny świat logicznych form rozumowania czy teoria bytu. Jeżeli zasmakujesz gimnastyki umysłu, którą gwarantuje namysł filozoficzny, doświadczysz pogłębionej świadomości procesów, które zachodzą w tobie i wokół ciebie oraz spojrzysz na świat z nowej, elastycznej perspektywy — nikt i nic nie powstrzyma cię przed pochłanianiem kolejnych filozoficznych wydawnictw w poszukiwaniu ważnych dla ciebie odpowiedzi.
Jaka książka? Który autor?
Pierwsze książki i artykuły filozoficzne zazwyczaj trafiają w nasze ręce przypadkiem, tego typu książki możemy kupić online w Księgarni PWN. Podsuwają je nam przyjaciele zaskoczeni przenikliwością autorów i nauczyciele — którzy zauważyli zaciekawienie na naszych twarzach. Na filozofię trafimy również w filmach, dziełach literackich i w internecie. Na dobrą sprawę trudno byłoby wymienić dyskurs, który nie opiera się na zasadach wygenerowanych przez filozofów lub nie nawiązuje do nich, przekraczając granicę konkretnej nauki szczegółowej.
Jeżeli szukasz konkretnej pozycji, od której mogłaby zacząć się twoja przygoda z filozofią — trudno jest dokonać złego wyboru. Musisz wiedzieć jedynie, co pasjonuje cię najbardziej! Jeżeli w wolnych chwilach zatapiasz się w lekturze — zacznij od dzieł egzystencjalistów z ich eseistycznym stylem lub postmodernistów, którzy w swoich powieściach ukryli manifesty filozoficzne. Wolisz analityczne podejście do życia? Niech porwie cię dyskusja logiczno-epistemologiczna pełna ciekawych modeli rzeczywistości i dążąca do stworzenia katalogu stopni pewności naszych przekonań. Jesteś muzykiem, matematykiem, poetą? Będziesz o wiele lepszy w tym, co robisz, gdy w jeszcze większym stopniu wejdziesz w spekulatywne zagadnienia dotyczące twojej pasji.
Filozofia jest udziałem nas wszystkich pomimo licznych i niełatwych wyzwań, które piętrzą się na jej rozległym podwórzu. To jednak jest również jej największe piękno i siła, z którą przyzywa wszystkich, którzy chcą widzieć nieco ostrzej i sięgać nieco głębiej.
Materiał Partnera
Fot.: Unsplash
