Niezwykły świat

Sny nie chronią przed złym losem, ale pokazują, jak sobie radzić z problemami i podążać za własną gwiazdą

W snach lewitujemy, odwiedzamy fantastyczne kraje, trafiamy do czasów, które dawno minęły albo wcale nie istniały, przeżywamy uczucia straszne albo tak piękne, że żal się budzić. A wszystko po to, byśmy uwierzyli, że jesteśmy czymś więcej, niż myślimy.

„Jestem, jestem na Wesele, przyjedzie tu gości wiele, żeby ino wicher wiał. Co się w duszy komu gra, co kto w swoich widzi snach: czy to grzech, czy to śmiech, czy to kapcan, czy to pan, na wesele przyjdzie w tan”.

Tak Chochoł w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego zapowiada swoich towarzyszy – zjawy i duchy, które uosabiają bolączki, nadzieje i niespełnione marzenia głównych bohaterów dramatu. Sny są ich odzwierciedleniem. Mają ogromny wpływ na nas, na to, co robimy i jak myślimy. Kładąc się spać, życzymy dzieciom i partnerowi pięknych snów. A one są tylko takie, jakie zarządzi nasza podświadomość, która uwalnia zamknięte w niej emocje i wspomnienia.

Sennik Astromagii: Co oznacza sen o wojnie, zębach, ciąży? A może śnią ci się zmarli?

Senny symbol: ułan na siwym koniu

W mojej rodzinie pojawiają się od pokoleń sny-symbole. Kiedy babci śnił się siwy koń, pewne było, że ktoś w bliższej czy dalszej rodzinie umrze. Rano wystraszona, by się jakoś uspokoić, powtarzała „sen mara, Bóg wiara”. Dlaczego akurat siwy koń? Może dlatego, że jej narzeczony – ułan, wyruszał na koniu, na I wojnę światową, a ona żegnała go ze łzami, bo przecież mógł polec w boju?

Narzeczony szczęśliwie wrócił, ale się z nią nie ożenił. Wyszła za mąż za wdowca, też ułana. Spędziła z nim całe życie, harując na wielkim gospodarstwie, gdzie konie były żywicielami rodziny. Bez nich nie obrobiłaby hektarów ziemi. A więc w jej podświadomości zapisany był strach przed utratą konia i przekładał się na utratę kogoś bliskiego.

Sennik — Dlaczego akurat niemowlę jest złym wieszczem? Fot. shutterstock

Niemowlę we śnie i ból duszy

Miała jeszcze jeden powtarzający się sen – niemowlę, które ona tuli do piersi. Też się go bała, bo zapowiadał nadchodzące zmartwienie, kłopoty… I też się rano pocieszała „sen mara – Bóg wiara”. Ale zmartwienie szybko przychodziło... Również moją mamę sen o dziecku ostrzegał, że coś nieprzyjemnego się kroi. I ja od lat też tak mam. Budzę się wtedy zlana potem, serce mi łomoce, bo wiem, że kłopot zbliża się wielkimi krokami.

Dlaczego akurat niemowlę jest złym wieszczem? Babcia wychowała trzy pasierbice i czworo swoich dzieci. Piąty, najmłodszy synek – trzylatek, zmarł na zapalenie płuc. Strach o dzieci wpisał się głęboko w jej podświadomość. Przejęła go widać moja mama. A ja? Ja nie chciałam mieć dzieci, ale urodziłam córkę, bo mąż bardzo tego pragnął. A dlaczego nie chciałam? To wyszło na jaw wiele lat później, kiedy z zaprzyjaźnionym psychoterapeutą przygotowywałam tekst o tym, jak powinni zachowywać się rodzice wobec pierworodnego dziecka, kiedy rodzi się drugie.

Psychoterapeuta robił mi wykład, a ja nagle poczułam zawrót głowy, szum i dzwonienie w uszach, ponoć zbladłam. Bo zobaczyłam siebie – czteroletnią dziewczynkę, która ogląda z rodzicami i dziadkami maleńkiego brata, którego dopiero co po narodzinach przywieźli ze szpitala. Stoję sama, nikt na mnie nie zwraca uwagi, chce mi się płakać i czuję ciężar na piersiach.

– Widzę, że poruszyłem bolesny temat – zauważył psychoterapeuta. Przeżyłam ponownie tamtą traumę – odrzucenie mnie z winy tego niemowlaka. I zapisało się w mojej podświadomości – niemowlę znaczy utratę miłości rodziców, ból duszy.

Badaniem snów, wizji i fantazji zajmował się m.in. Carl Gustaw Jung, szwajcarski psychiatra, psycholog i naukowiec. Te, których sam doświadczył w latach 1912-1916, zapisał w „Czerwonej księdze” i nazwał „konfrontacją z nieświadomością. Stworzył teorię zbiorowej nieświadomości, której podstawą są archetypy wspólne dla ludzkości. To one są motorem zachowania każdego człowieka i rozwoju jego osobowości.

Trudno więc się dziwić, że babcia, mama i ja doświadczałyśmy tych samych snów, które mają dla nas identycznie fatalne znaczenie. Moja dorosła już córka nie ma dzieci, bo nie chce. Czy wpłynęły na jej decyzję zapisy w mojej podświadomości, że dziecko oznacza kłopoty? Nie wiem, nie zwierza mi się ze swoich snów.

Obrazy przychodzą w snach

Interpretacją snów od lat zajmuje się Lidia Boniecka, malarka, która przelewa na płótno swoje niezwykłe wizje. Przychodzą do niej w snach. Tak powstały chociażby przepiękne, bajecznie kolorowe karty, z których wyczytuje, gdzie tkwi źródło czyichś niepowodzeń i co należy zrobić, by wyjść na prostą. Jak napisała kiedyś we „Wróżce” – interpretacja snów to niezwykła ekspedycja, która może odmienić szarą codzienność w ciąg ekscytujących wydarzeń...

Niezależnie od postaci występujących w snach, zawsze śnimy siebie i o sobie. To, czego nie wiemy bądź nie chcemy wiedzieć albo to, czego nie chcemy świadomie dopuścić do głosu. Nocą mamy szansę skontaktować się z bogactwem psychicznym, które w sobie nosimy. Wydarza się wszystko, co niemożliwe. Lewitujemy, odwiedzamy fantastyczne kraje, trafiamy do czasów, które dawno minęły albo wcale nie istniały, przeżywamy uczucia straszne albo tak piękne, że żal się budzić.

A wszystko po to, byśmy uwierzyli, że jesteśmy czymś więcej, niż myślimy. Że istnieją takie wymiary naszego bytu, potencjał do urzeczywistnienia, które nie mieszczą się w wyobrażeniu o nas samych. Sny pokazują, że możemy łamać ustalone schematy, przekraczać granice, żyć w głębszym wymiarze. I jeżeli na to pozwolimy, one zaczną rozwijać naszą kreatywność, wyjątkową zdolność do osiągania tego, co z pozoru nieosiągalne.

Sen, który wywarł na nas szczególne wrażenie i stale go pamiętamy, jest ważnym listem poleconym. Prawdopodobnie stracimy coś bardzo istotnego, jeżeli go nie otworzymy

– twierdzi Lidia Boniecka.

A zatem jak interpretować sny?

Ich język jest zawsze subiektywny. Nie można nauczyć się go od innych, wszelkie senniki nie mają więc sensu. Na przykład komuś, kto kocha psy, śni się pies. Będzie on dla niego symbolem wierności, oddania, bezwarunkowej miłości, radości... Dla kogoś, kto nie lubi psów, jeśli pojawi się we śnie, wyraża zagrożenie, brak zaufania, strach... Znaczenia snów możemy się więc uczyć wyłącznie od siebie. Ale do tego niezbędny jest doświadczony interpretator, bo do swoich snów nie mamy dystansu. Kiedy interpretacja trafia w sedno, staje się chlebem życia: – Każdej nocy mamy 5-6 snów zawierających wiele ważnych przekazów. Warto nauczyć się z nich korzystać, by na jawie życie stało się pełniejsze i bogatsze.

Nie trzeba narkotyków, by wprawić się w ekstazę. Wystarczy nauczyć się świadomego snu

To zupełnie naturalny, odmienny stan świadomości – niepodobny ani do jawy, ani do zwykłego snu. Pojawia się, gdy nagle, w czasie marzeń sennych, zdajemy sobie sprawę z tego, że śnimy. Wszystko widzimy wyraźnie i w szczegółach, udziela się nam magiczna atmosfera. Zazwyczaj ogarnia nas wrażenie wyjątkowej jasności umysłu, spokoju i poczucia mocy.

Tak przynajmniej twierdzą oneironauci (oneiros – sen, nautes – żeglarz), czyli ludzie praktykujący taki rodzaj snu. Mówią oni, że nigdy nie widzieli tak pięknych miejsc i postaci, jak właśnie wtedy. A na jawie nie przeżyli tak silnego orgazmu. O świadomym śnieniu pisze Adam Bytof, autor pierwszej w Polsce książki („Oneironautyka. Sztuka świadomego snu”, 1996 rok). Od 40 lat fascynują go niezwykłe możliwości ludzkiego mózgu, naturalne odmienne stany świadomości (trans, hipnoza, autohipnoza, świadomy sen, hipnagogia, medytacja, mindfulness, OBE).

Zdecydowana większość świadomych snów wnosi do umysłu śniącego masę energii i mocy. Ktoś taki budzi się pełen sił i wypoczęty, ze świetnymi pomysłami. Oneironauci wykorzystują to do rozwoju w różnych dziedzinach życia. Są bardziej zrelaksowani niż inni, kreatywni, lepiej pracują i radzą sobie w sytuacjach stresujących. Mogą też kontrolować sny, kierować nimi tak, by spełniały ich pragnienia. A nawet „ćwiczyć” różne umiejętności potrzebne im na jawie. Korzystają z tego sportowcy, muzycy, lekarze, tancerze, biznesmeni...

Poprzez sny można również rozwiązywać problemy osobiste i zawodowe, bo pozwalają kontaktować się z naszą podświadomością i nawet ją zaprogramować. A do niej przecież „spychamy” to, z czym nie możemy się uporać. Oneironauci wykorzystują to między innymi do uwolnienia się od otyłości, nałogów, poprawy pamięci, opanowania, przezwyciężania nieśmiałości.

W Tybecie kilkaset lat temu istniała nawet joga snu, której mistrzowie przejawiali nadnaturalne moce. Tego rodzaju sny są ściśle związane z doświadczeniem „pobytu poza ciałem” u osób, które przeżyły śmierć kliniczną. Również jasnowidzenie czy sny prorocze mogą być rozwijane przez praktykowanie świadomego śnienia. I chociaż wymaga to systematycznych ćwiczeń, efekt może uzyskać prawie każdy z nas. Wystarczy regularnie kłaść się spać z zamiarem przeżycia świadomego snu. Jeden warunek – musimy przekonać sami siebie, że to możliwe.

Co na to Freud?

Sen jest królewską drogą do nieświadomości

– to stwierdzenie przypisuje się Zygmuntowi Freudowi, twórcy psychoanalizy. Uważał on, że nie samo marzenie senne, ale jego zrozumienie prowadzi do poznania siebie. Nie jest to proste. Złamanie kodu wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia.

Według Freuda, marzenia senne powstają w wyniku przekształcenia myśli, nieakceptowanych przez ego, w jawną i pozornie nieszkodliwą treść snu. Nawet wtedy ego chroni nas przed napięciem związanym z niespełnionymi pragnieniami i poczuciem winy, jakie pojawiłoby się, gdybyśmy je zrealizowali. Sny wyrażają naszą osobowość, nasze lęki, pragnienia. Mogą się zmieniać na przestrzeni lat, jak my się zmieniamy. Nie sposób traktować snów wprost, bo przecież po przebudzeniu ich treść ulega zniekształceniu. Freud nazywał to wtórnym opracowaniem marzenia sennego, przedłużeniem wyparcia ukrytych myśli sennych.

Sennik Morfeusza sprzed 100 lat

Dziś wiemy, że snów nie da się jednoznacznie zinterpretować. Ale warto wiedzieć, jak ich znaczenie tłumaczono ponad 100 lat temu. Na przełomie XIX i XX wieku najważniejszym i największym sennikiem w Polsce był tzw. „Sennik Morfeusza”. Nie wiadomo, kto zebrał i opisał zawarte w nim sny, bo autor jest anonimowy. Kilka lat temu jego uwspółcześniona wersja została opublikowana przez wydawnictwo Dragon i to z niej korzystałam, przywołując dawne interpretacje.

A o czym najczęściej śnimy? Oczywiście o miłości

Dawny kochanek oznacza tęsknotę za nim albo po prostu pragnienie namiętnego romansu. To jasne, ale miłość może też się ukazać poprzez symbole (przynajmniej wg „Sennika Morfeusza”), na przykład kwiaty. Jeśli wdowa śni o fiołkach, czeka ją ślub z młodszym, singielka zaś zwiąże się szybko z fajnym facetem.

Podobne znaczenie ma mirt – panna, która o nim śni, może spodziewać się zamążpójścia, wdowa zalotnika, a zamężna ciąży. Gorzej, jeśli mirt przyśni się mężczyźnie, bo to oznacza, że czeka go smutek. Na temat jego przyczyny sennik milczy, ja obstawiam złamane serce. A to skutecznie wyleczyć może sasanka – zapowiedź poznania interesującej kobiety. Podobnie można zinterpretować sen o wanilii.

Kobietom miłość, choć krótką i niestabilną, przynoszą motyle

Mężczyznom natomiast zapowiadają… kłopoty sercowe. Co może świadczyć o tym, że tajemniczym dziewiętnastowiecznym Morfeuszem była autorka, niezbyt dobrze nastawiona do płci przeciwnej. Szczęśliwe uczucie zwiastuje za to słuchanie, gdy ktoś gra na gitarze. Jeśli jednak to my na niej gramy, spodziewajmy się podarunku. Mężczyzna zaś może liczyć na powodzenie u kobiet, no bo która się oprze chłopakowi z gitarą?

Na miłość mogą też liczyć młodzi, którzy śnią o tym, jak… gadają bez sensu. Bo wiadomo – zakochanym zdarza się gadać od rzeczy. A jeśli ktoś marzy o powodzeniu i licznych miłostkach, musi śnić o tym, że niesie płonącą pochodnię albo że zjeżdża na sankach, ewentualnie, że zajmuje się małym chłopcem (czyżby metafora amorka?). Nie powinniśmy również obawiać się snu, w którym płoniemy żywcem (tak, trochę makabryczne), bo to oznacza nagły wybuch uczuć. Kopanie grobów to również dobry omen, świadczący o bliskim ślubie.

Niestety, nie zawsze miłość we śnie oznacza, że spotka nas ona w rzeczywistości

Dziewiętnastowieczny Morfeusz interpretował marzenia senne na opak. Sen o zakochaniu się tłumaczył jako potrzebę bliskości albo, co gorsza, nieumiejętność wyrażania uczuć. Zalotnica (w przypadku mężczyzn oczywiście) to również nic dobrego, bo oznacza fałszywą żonę bądź zdradliwą kochankę. No i lepiej nie śnić o wychodzeniu za mąż. Może się to skończyć kłótnią.

Podobne znaczenie ma wesele, które zapowiada strapienie, utratę przyjaciela i inne przeszkody. No i welon, on również może nam przynieść smutek. Ale już panna młoda przybrana do ślubu zapewni młodym udany związek, a starszym pociechę. Pod jednym warunkiem – oblubienica musi być radosna, ta płacząca oznacza rychły koniec związku. Co innego umierająca panna młoda. Kobiecie zwiastuje ona szczęśliwe pożycie małżeńskie, mężczyźnie, tradycyjnie już, kłopoty – zerwanie z narzeczoną bądź kłótnię małżeńską.

A jeśli już jesteś w szczęśliwym związku?

To nic pewnego. Mąż, który nawiedza cię w snach, zwiastuje niesnaski, zwłaszcza jeśli w rzeczywistości jest dobry i kochający. W przypadku jednak, gdy jakiś mąż śni się pannie, może się ona spodziewać ślubu. Byle nie z zajętym już mężem… Uważajmy też na pająki we snach. Dla singli oznaczają zerwanie zaręczyn, a dla zamężnych kłopoty w domu.

Sennik na pewno nie jest nieomylną wykładnią naszych snów i powinniśmy do niego podchodzić z przymrużeniem oka, ale kto wie… Może tajemniczy Morfeusz poznał zagadkę marzeń sennych? Mnie na pewno pomógł uporać się z koszmarami. Tłumaczę sobie, że im bardziej makabryczny sen, tym większe szczęście czeka na jawie. No bo jeśli spłonięcie żywcem ma mi zapewnić wielką miłość, to już żadna zmora mi niestraszna. Kolorowych snów!

tekst: Anita Królikowska, Olga Zdanowicz
fot. shutterstock